Olej mineralny w starszym motocyklu
Olej mineralny to środek smarny zwykle sugerowany do motocykli starszego typu, lub mocno wyeksploatowanych oraz z dużym przebiegiem. Czy to przekonanie wciąż jest zgodne z prawdą?
Wybór właściwego oleju do twojego motocykla zależy od wielu czynników: wieku motocykla, przebiegu, a nawet to jak intensywnie jest eksploatowany i jak mocno wysilony jest silnik. Właściwie, dlaczego do twojego motocykla leje się olej syntetyczny, a nie mineralny?
- Oleje mineralne obecnie stosuje się przede wszystkim do mało wysilonych, klasycznych motocykli lub niewysilonych jednośladów z silnikiem 2T.
- Współczesne oleje mineralne nadal są rozwijane i oferują lepsze właściwości niż oleje sprzed lat.
Dobór odpowiedniego oleju może powodować zawroty głowy, zwłaszcza jeśli wspieramy się wiedzą z motocyklowych forów i grup dyskusyjnych. W praktyce nie jest to temat skomplikowany – dziś wyjaśniamy, dlaczego olej mineralny nadaje się do zastosowania w starszych i bardziej wyeksploatowanych motocyklach oraz jaki olej – mineralny czy syntetyczny najlepiej pasuje do twojego motocykla.
Czym się różni olej mineralny od syntetycznego?
Podstawą każdego oleju jako środka smarnego do silników spalinowych jest baza olejowa, która powstaje podczas procesu rafinowania ropy naftowej (oleje mineralne) lub w procesie mieszania składników chemicznych (syntetyki i półsyntetyki). Produkcja oleju to skomplikowany proces, którego dokładne wyjaśnienie to temat na długą książkę, ale spróbujemy w skrócie objaśnić, o co w tym wszystkim chodzi.
Olej mineralny
Olej mineralny do motocykla to środek smarny oparty głównie na naturalnej, niemodyfikowanej bazie olejowej (przynajmniej 90%), wzbogaconej o dodatki zapobiegające nadmiernemu starzeniu się i utracie właściwości smarujących, preparaty antykorozyjne czy dodatki zapobiegające powstawaniu piany. To oznacza, że olej mineralny jest w dużej mierze produktem naturalnym.
Olej syntetyczny
Zupełnie inaczej jest w przypadku oleju syntetycznego, który powstaje w procesie mieszania składników chemicznych z bazą olejową. Baza oleju syntetycznego również może być częściowo naturalna (mniej więcej do 10% w syntetykach, nawet do 50% w półsyntetykach. W ostatnich latach coraz popularniejsze są procesy produkcji bazy syntetycznej, modyfikowanej bazy olejowej na bazie estrów oraz tzw. PAO – czyli polialfaolefin.
Każdy olej syntetyczny w procesie produkcji, tzw. syntetyzacji poddawany jest wielu modyfikacjom, także na poziomie łańcuchów węglowodorowych. Modyfikacje mają na celu wydłużenie żywotności oleju syntetycznego, poprawienie lepkości, skuteczności pracy w niskich, a także wysokich temperaturach oraz ekstremalnych warunkach (wysilone silniki wysokoobrotowe, np. w motocyklach). Ważna jest też grubość i nieprzerywalność filmu olejowego, niski poziom odparowywania, a nawet jak największa biodegradowalność.
Klasyfikacja baz olejowych
Rodzaj oleju określany jest na podstawie klasyfikacji baz olejowych liczącej V klas. Klasy od I do III określają oleje mineralne, a klasy IV i V to oleje syntetyczne. Rozróżniane są one według proporcji składników użytych do produkcji, lepkości i zastosowanych dodatków.
Różnice w cenie oleju mineralnego i syntetyka
Podstawową i najbardziej zauważalną na pierwszy rzut oka różnicą między olejem syntetycznym a mineralnym jest cena. Olej mineralny jest znacznie tańszy w produkcji, a co za tym idzie, jest również tańszy w zakupie dla klienta końcowego. Choć w skali corocznej wymiany wyższa cena oleju syntetycznego nie jest tak odczuwalna, ma to spore znaczenie, gdy silnik jest mocno wyeksploatowany i zużywa dużo oleju, przez co wymaga częstych dolewek.
Olej mineralny do motocykla – pogromca mitów
W ogólnej świadomości wciąż pokutuje przekonanie o tym, że oleje mineralne to środki smarne bardzo niskiej jakości, które nadmiernie się zużywają, mogą spowodować uszkodzenie silnika, odkładanie nagaru w silniku i niewystarczające smarowanie w wysokich, a także niskich temperaturach ze względu na niższą lepkość oraz większą gęstość. To opinia, która jest powtarzana od czasu, gdy technologia produkcji oleju oraz dodatków nie była jeszcze tak zaawansowana, jak dziś. Dziś dodatki wzbogacające oleje mineralne są mocno zaawansowane technologicznie i chemicznie – do tego stopnia, że dobrej jakości oleje mineralne niewiele odbiegają od parametrów olejów syntetycznych, zwłaszcza jeśli chodzi o wysoką trwałość i zawartość środków myjących.
To warto wiedzieć: normy JASO i SAE
Zarówno oleje mineralne, jak i syntetyczne są klasyfikowane według norm jakości oraz lepkości. Najpopularniejszą formą klasyfikacji jakości olejów motocyklowych jest japońska norma JASO – Japanese Automotive Standards Organisation. Normy JASO MA (1 i 2) określają jakość oleju w silnikach czterosuwowych, gdzie olej smaruje zarówno silnik, jak i układ napędowy (skrzynia biegów i sprzęgło), a norma JASO MB to określenie oleju do silników gdzie podzespoły silnika są w osobnej kąpieli olejowej niż elementy napędu. JASO FA (silniki starsze), FB (średnio wysilone silniki współczesne), FC (mocno wysilone silniki współczesne) i FD (olej do silników współczesnych z większą liczbą detergentów dbających o wnętrze silnika) to oleje do silników dwusuwowych.
SAE, czyli lepkość oleju
SAE to skrót od Society of Automotive Engineers (stowarzyszenie inżynierów motoryzacyjnych). Skrót ten jest powszechnie stosowany do określenia klasy lepkości olejów silnikowych. Klasyfikacja SAE określa lepkość oleju podczas stosowania w wysokich oraz niskich temperaturach. Na przykład klasa 10W-40, czyli najpopularniejszy rodzaj oleju w motocyklach czterosuwowych określa warunki, w których olej spełni swoje zadanie, gdzie pierwsza część określenia dotyczy warunków zimowych (10W - od „winter”, zima), a druga warunki letnie (wysokie temperatury).
Liczby z klasyfikacji nie określają dokładnych temperatur – te trzeba sprawdzić w tabeli klasyfikacji SAE. Dla przykładu, wspomniany 10W-40 to olej, który zachowuje swoje właściwości i odpowiedni poziom lepkości w temperaturach od -20 do nawet 40o Celsjusza. Nie zaleca się jednak odbiegania od sugerowanej przez producentów motocykli klasy lepkości i zmian na własną rękę. W skrócie: zawsze stosuj olej o klasie lepkości wyznaczonej przez producenta.
Do zużytego silnika – olej mineralny
Olej mineralny jest zwykle sugerowany przez mechaników do zastosowania w mocno wyeksploatowanych i starszych konstrukcyjnie silnikach. Dzieje się tak, ponieważ mocno zużyty silnik może być również mocno zanieczyszczony nagarem, powstałym w procesie spalania i zużywania się oleju. W przypadku zastosowania oleju syntetycznego lub półsyntetycznego niższa lepkość i większa zawartość środków myjących może doprowadzić do zatkania kanałów olejowych zanieczyszczeniami, a także rozszczelnienia silnika i wycieków oleju, a konsekwencji uszkodzeniu silnika. Zastosowanie dobrej jakości oleju mineralnego zapobiega takiej sytuacji, pomaga utrzymać sprawność silnika nawet z bardzo wysokim przebiegiem.
Większość współczesnych silników zarówno motocyklowych, jak i samochodowych, zgodnie z zaleceniami producentów nie powinno pracować na oleju mineralnym, a tylko na syntetycznym. Dzieje się tak z powodu znacznie większego wysilenia nowoczesnych silników, które osiągają coraz wyższą moc, a także mniejszej efektywności smarowania, oraz obniżenia poziomu lepkości olejów mineralnych w wysokich temperaturach.
Dlatego też oleje mineralne to produkty głównie do klasycznych, mniej wysilonych, starszych konstrukcyjnie silników. Jeśli silnik twojego motocykla należy do nowoczesnych, bardziej wysilonych konstrukcji osiągających wyższe prędkości obrotowe producenci zalecają stosowanie wyłącznie olejów syntetycznych.
Czy można mieszać olej syntetyczny z mineralnym?
Jeśli silnik twojego motocykla zużywa olej i wymaga dolewek, do uzupełniania staraj się używać oleju tego samego rodzaju i tej samej klasy lepkości. Jeśli jeździsz na oleju syntetycznym, dolewaj oleju syntetycznego, jeśli na mineralnym – mineralnego. Jeśli jednak znalazłeś się w sytuacji awaryjnej i musisz dolać oleju, a pod ręką jest olej innego rodzaju lub innej klasy lepkości niż twój – dopuszczalne jest użycie takiego oleju. W końcu lepiej, żeby silnik był smarowany czymkolwiek niż niczym, wtedy na pewno się zatrze.
Musisz jednak wiedzieć, że mieszanie olejów różnego rodzaju i klasy zmienia właściwości smarne i skraca żywotność takiego oleju, więc po zażegnaniu problemu zaleca się całkowitą wymianę oleju oraz filtra oleju na nowy – zgodny z zaleceniami producenta.
Jeśli twój klasyczny motocykl potrzebuje oleju mineralnego, zajrzyj do oferty sklepu Inter Motors i wybierz wysokiej jakości olej pasujący do twojego silnika.
